Nieuwsuur, 14 december 2018:
De kerken lopen in snel tempo leeg: “Mensen hebben het te druk voor God” zei de
nieuwe bisschop van Roermond, Harrie Smeets.
Of dit zo gesteld de oorzaak
is van de leegloop, is een understatement. In de jaren 60 is leegloop al
ingezet zonder de huidige druk die aan mensen worden opgelegd of ze aan
zichzelf opleggen. Vanaf de jaren 90 is de onuitputtelijke digitale beheers- en
regeldruk ons bestaan gaan bepalen en in ons bewustzijn doorgesijpeld. De
dalende interesse in het geloofsleven zette zich gestaag voort. Als gevolg
daarvan verwacht het CBS dat tot 2030 duizend kerkgebouwen leeg komen te staan.
Het is bijna niet voor te stellen dat hierdoor het beeld van onze dorpen en steden
drastisch zal veranderen. Fysieke gaten worden opgevuld, net als de gaten in
ons geheugen, maar ankerpunten zijn we kwijt.
In al die gebouwen hangen
klokken. Het Bossche Klokkenluidersgilde vestigt de aandacht op het klokluiden
in de hoop dat niet alle klokken het zwijgen wordt opgelegd. ’s-Hertogenbosch
heeft nu nog 213 klokken, de meerderheid hangt stilletjes in een hoekje weg te
kwijnen. Met het verdwijnen van de gebouwen heeft de klok helemaal niets meer
te zeggen.
Daarentegen is klokgelui een
autonoom fenomeen. Dat we geconfronteerd worden met het verdwijnen van kerken
hoeft niet te betekenen dat de klok niet op zijn eigen merites beoordeeld kan
worden. Daar waar de kerkelijke functie is verdwenen kan de klok voorzien in een
seculiere behoefte. In plaatsen met levendige gilden gebeurt het al. Laatst
hebben veel klokken in den lande geluid op initiatief van Greenpeace. Klokken luiden
voor het klimaat, het was een groot succes. Veel mensen associëren klokken met vergane
kerkelijke glorie. Het wil niet zeggen dat ze overbodig zijn! Gebruik ze net als
in vroeger tijden in geval van nood, of kondig een blijde boodschap aan, zoals een
huwelijk of geboorte.
Wat mij brengt op de geboorte
van het kindje Jezus en het luiden van de Kerst-kerkklokken. Het verbaast mij
elk jaar dat juist met Kerst de kerken vol zitten. Welk gevoel komt
bovendrijven als op Kerstavond de klokken gaan luiden tegen middernacht? De
Kerstdagen vertegenwoordigen immers bezinning waar het hele jaar door geen tijd
voor is. Even proeven van de menselijke maat, buiten de onbegrensde hectiek van
de dag. Het geluid van de kerkklokken roept verbondenheid op, of een gevoel van
verlangen. Klokken werken als muziek in op onze diepgevoelde emoties. Dit geldt
voor iedereen die ervoor openstaat.
Gaan mensen nog wel naar de
nachtmis als er geen klok meer luidt om ons bijeen te roepen? Stil staren we
dan nog naar papieren kerstklokjes in de kerstboom en denken we aan vervlogen
tijden.
Til Palm, vicevoorzitter
Bossche Klokkenluiders Gilde
18 december 2018
Geen opmerkingen:
Een reactie posten