maandag 26 januari 2015

Column De put van Vrouw Holle 01-02-2015

Hebt u ook wat met putten? Hangend over de rand fantaseren wat er in ligt, hoe diep hij is, echo roepen, waar begint het water?
Als kind wordt je de vraag gesteld wat je later wilt worden. In de jaren 50 van de vorige eeuw zeiden jongens brandweerman en meisjes moeder te willen worden. Ik (V) wilde putjesschepper worden, razend nieuwsgierig naar wat zich in de diepe krochten van de aarde afspeelde. Ik had daarbij wel de indrukwekkende brede rioolslangen die met veel geraas in het putstelsel verdwenen in het hoofd. Maar dat neemt niet weg dat een waterput dezelfde aantrekkingskracht heeft. In die tijd kwam water echter ook al uit de kraan vandaar mijn associatie met rioolputten. Mijn beroepskeuze werd indertijd met hartelijk gelach ontvangen; kinderlijk magisch denken was immers oneindig veel leuker dan de harde werkelijkheid.

Ik heb me afgevraagd waarom een reeds lang verdwenen stadsput wordt gereconstrueerd. Wat is de behoefte van stadsgenoten om gesloopte voorzieningen als monument te willen herbouwen? De gemeente verwoordt op haar website dat het gaat om de “verbeelding van een herinnering”. Het lijkt erop dat niet iedereen staat te juichen, herbouwjaar 2014 is niet gehaald. Het feit dat er veel geld nodig is, staat in deze tijd van bezuinigingen behoorlijk onder druk. Daarmee is de vraag waarom de behoefte zo groot is om verloren gegane bouwwerken compleet te vernieuwen, echter nog niet beantwoord. Buiten redenen van esthetische, cultuurhistorische of commerciĆ«le aard waarvan de voorstanders de burgers zullen overtuigen, intrigeert mij het filosofisch vraagstuk veel meer. Het antwoord komt mogelijk vanuit het “onderaardse”…

De meeste mensen beseffen dat een behoefte gekweekt wordt en het inzetten van dj’s wil wel eens helpen om geld bij elkaar te sprokkelen. Daar zou het niet aan hoeven liggen, gewoon wat slimme marketing van stal halen.

Misschien gaat het inzamelen van gelden beter als we de stadsput “de put van Vrouw Holle” zouden noemen. Vrouw Holle staat namelijk met het spannende onderaardse in contact! Zo laten we de magie van de put met de schandpaal-combinatie het Onze-lieve-Vrouwe huisje herleven. De gemeente heeft op haar website de vermoedelijke historische betekenis geduid als volgt: “De heilige beschermt het water en het brengt de zondaar tot inkeer.” Vromer kan bijna niet en is in deze roerige tijden een moreel baken voor eenieder die moeite heeft op het rechte pad te blijven. Een mooi sprookje voor deze moderne stad. Misschien willen de mensen hun eigen fantasieĆ«n prikkelen door naar de stadsput als symbool van de hang naar het verleden te blijven kijken.

Goed om er nog eens over na te denken.

Column Verkade-passie 30-11-2014

Wat kun je op een lange, saaie zondagmiddag beter doen dan naar de Verkadefabriek gaan?

De film die op 23 november vertoond werd nam het publiek mee naar de grimmige tijd in Rusland, opstanden van arbeiders, WO-I, einde van het tsarenrijk, bolsjewieken, burgeroorlogen, en de opkomst van de Sovjets. Dat deze ellende alleen op de achtergrond een rol speelde is te danken aan de gepassioneerdheid waarmee Boris Pasternak ons zijn gespleten liefdesleven door de ogen van zijn hoofdfiguur Dr Zhivago liet beleven.
De waardering voor de Engelse cast uit 2002 kwam van de inleidster, Sandra Geller, zelf Russische. Zij zei dat de spelers met een Russisch hart hun rol vertolkten. Subliem gespeeld en bijna 4 uur genieten van de tijd van weleer, weliswaar in moedertje Rusland en niet van Nederlandse bodem.

Het gevoel dat werd overgebracht is er een van extremen. Extremen die we tegenwoordig ook wel tegenkomen maar van een geheel andere orde zijn. Het woord "zinloos geweld" was nog niet uitgevonden, maar natuurlijk waren de slachtpartijen op anders denkende burgers zinloos. Dat schrijvers en dichters vermoord worden en in het beste geval verbannen, kunnen wij ons niet voorstellen. De mensen die nu door het lint gaan omdat iemand ze voor de voeten loopt, komt qua uiting wel in de buurt van de barbaarse praktijken van de partizanen. Daartegenover zagen we urenlang een diep romantisch, meeslepend epos tot stand komen in de film. De mannen en vrouwen die geen onverschilligheid kenden en handelden vanuit liefde voor het leven.

Even wanen op deze zondagmiddag dat we in zo'n wereld leven. De dagelijkse werkelijkheid van calculatie, verveling en ontevredenheid aan onze kozakkenlaars lappend. We kunnen van dergelijke films veel leren over onze menselijkheid. Waar gaat het allemaal ook al weer om?
Zou 's-Hertogenbosch ten tijde van WOI, WOII, onze arbeidersopstanden, en nog veel langer geleden, de tijd van Inquisitie en brandstapels ook dergelijke emoties beleefd hebben? Mijn nieuwsgierigheid is geprikkeld. Zou men heden ten dage nog op de barricaden gaan voor de goede zaak, gezamenlijk ergens voor willen vechten (zonder bloedvergieten)? Ik twijfel er aan.

Wij mogen ons gelukkig prijzen met de oude koekjesfabriek die ons in staat stelt kennis te nemen van vervlogen tijden en onze zondagmiddag tot een hoogtepunt maakt. Dat mag wel eens gezegd worden. Na de wafeltjes in filmzaal 3 nostalgisch aanschouwd te hebben.

reacties

Deze blog zal voorzien worden van mijn eigen geschreven columns. U wordt uitgenodigd om hierop te reageren! Gegroet Til